Diyabet, vücudumuzunda pankreas isimli salgı bezinin kâfi ölçüde insülin hormonu üretmemesi ya da ürettiği insülin hormonunun tesirli bir biçimde kullanılamaması durumunda gelişen ve ömür uzunluğu süren bir hastalık. Bu hastalığa dikkat çekmek için her yıl 14 Kasım Dünya Diyabet Günü’nde ve haftasında çeşitli farkındalık aktiflikleri düzenleniyor. Dünya Diyabet Federasyonu’nun bilgilerine nazaran dünyada erişkin yaş nüfusunda (20-79 yaş) yaklaşık 537 milyon şeker hastası bulunuyor. Bu sayının 2030 yılında 643 milyon, 2045 yılında ise 783 milyon olması bekleniyor.
Yine Memleketler arası Diyabet Federasyonu’nun datalarına nazaran 2021 yılında 6.7 milyon insan, yani dünyada her 5 saniyede bir kişi şeker hastalığına bağlı komplikasyonlar nedeniyle hayatını yitirdi. Şeker hastalığının önlenebilir bir komplikasyonu olan ayak meseleleri nedeniyle de dünyada her 20 saniyede bir şeker hastası ayağını kaybediyor. Uzmanlar, şeker hastalığını uygun tedavi ve korunma metotlarıyla komplikasyonlar gelişmeden yönetilebileceğini söylüyor. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Bülent Ertuğrul ile şeker hastalığının en kıymetli komplikasyonlarından biri olan ayak yaralarını konuştuk.
Yapılan araştırmaların şeker hastalarının yüzde 12-15’inin hayatlarının rastgele bir devrinde ayak sorunu nedeniyle sıhhat kuruluşuna başvurduğunu söyleyen Ertuğrul, “En son tüm toplum taraması olarak yapılan TURDEP 2 çalışmasında ülkemizde erişkin yaş kümesinde şeker hastası oranı 13.7 olarak bulundu. Bu oranı dikkate aldığımızda ülkemizde yaklaşık 10 milyon şeker hastası olduğunu söyleyebiliriz. Bu oranlara nazaran hesaplama yapıldığında Türkiye’de yaklaşık 400 bin civarında ayağında sorunu olan diyabetik hasta olduğu düşünülebilir. Yapılan çalışmalar ayağında infeksiyon gelişen şeker hastalarının yüzde 10-15’inin majör amputasyon dediğimiz (diz altından yahut diz üstünden bacağın kesilmesi) durumla karşılaştığını gösteriyor” dedi. Ertuğrul, “Bu da ülkemizde her yıl yaklaşık 20-30 bin şeker hastasının şeker hastalığı nedeniyle ayağını kaybettiğini öngörmemize neden oluyor. Ülkemizde kayıtlar kâfi güvenirlikte olmadığından net sayı vermek çok zor” dedi.
‘SGK KARŞILAMALI’
Ayakta oluşan yaralar sonrası tedavinin güç olduğunu ve değerli olduğunu söyleyen Ertuğrul, “Ülkemizde de hasta sayılarının yüksek olduğu düşünülürse ortaya çıkan harcamanın SGK tarafından bugünkü hükümet siyasetleriyle karşılanması olanaksız hale geliyor. Bundan 10 yıl evvel bu hastaların tedavisinde kullanılan birçok esere SGK tarafından ya kullanım kısıtlaması getirildi ya da ödeme listesinden büsbütün çıkarıldı. Hastaların birçoğu tedavileri için gerekli eserleri kendileri almak zorunda” sözlerini kullandı.
‘YETERLİ SIHHAT ÇALIŞANI YOK’
Türkiye’de ayak yaraları konusunda kâfi sayıda yetişen sıhhat çalışanı olmadığını kaydeden Ertuğrul, şöyle konuştu: “Bu hasta kümesine özel kaynakların aktarılması tıpkı onkololojik hastalar, kalp hastaları, organ nakiller ve ağır akımlarda olduğu üzere kamu, özel fark etmeksizin bu hastaların tedavisi SGK tarafından karşılanmalı. Ayrıyeten şeker hastaları teşhis aldıkları andan itibaren ayalarında yaraların gelişmemesi yahut varsa yaranın tedavisi gayesiyle özel ayakkabılar giymeli. Bu da ödeme kapsamı dışında. Çok kolay esirgeyici tedbirler ile ayak kayıplarının birçoklarının önüne geçilebilir.”
DİYABET TİPLERİ NEDİR?
- Tip 1 Diyabet
- Tip 2 Diyabet
- Tek Gen Hastalığına Bağlı Diyabet
- Gebelik Diyabeti
- Diğer Tipler
Tip 1 ile Tip 2 ortasındaki farklar ise şöyle:
Tip 1
- Genellikle çocuk ve ergenlerde görülür.
- Zayıf ya da olağan kilodadırlar.
- İnsülin üretimi olmadığı için insülin kullanmak zorundadırlar.
Tip 2
- Genellikle erişkinlerde görülür.
- Çoğunluğu obezdir.
- Hap ya da insülin kullanırlar.
ÇOCUKLARA SENSÖR DESTEĞİ
Şişli Belediyesi, halk sıhhati alanında bir projeye imza atarak Diyabetli Çocuklar Vakfı işbirliğiyle, “Diyabetli Çocuklara Sensör Desteği” programını başlattı. Program kapsamında, Şişli’de yaşayan 18 yaş altındaki Tip 1 diyabet tanısı konmuş tüm çocuklara, 5 bin TL’lik şeker ölçüm aygıtı (sensör) dayanağı verilecek.