ANKARA (İGFA) –TBMM Balıkçılık ve Su Eserleri Araştırma Komitesi, AK Parti İstanbul Milletvekili İsmail Emrah Karayel başkanlığında toplandı.
Balıkçılık ve Su Eserleri Genel Müdürü Mustafa Altuğ Atalay, kurula yaptığı sunumda, Türkiye’nin denizlerde yaklaşık 530, iç sularında da 380 balık çeşidinin bulunduğu, ticari avcılığa husus balık tiplerinin sayısının ise 100 olduğu bilgisini paylaştı.
Sektörün ekonomik büyüklüğüne ait bilgileri aktaran Atalay, “Su eserleri halkımızın sağlıklı besin gereksinimini sağlamada kıymetli. Hem avcılık hem de yetiştiricilik eserlerimiz sağlıklıdır, bundan tereddüdümüz yok. Bu kesim her yıl, kayda girmeyenlerle birlikte neredeyse bir milyon ton birinci sınıf eti halkımıza sunuyor. İstihdam konusunda yaklaşık 250 bin dolaylı yahut dolaysız vatandaşımız bu alandan ekmek yiyor. Su eserlerinde 2 milyar dolara yaklaşan bir ihracat hacmimiz oluştu.” formunda konuştu.
Atalay, Türkiye’nin 2022’de rekor seviyede üretime ulaştığını, kelam konusu yılda 850 bin ton balığın 515 bin tonunun yetiştiricilikten, 330 bin tonunun da avcılıktan elde edildiğini belirterek, yetiştiriciliğin hissesinin arttığına dikkati çekti.
Avlanan balıkların ölçüsünü 300 ile 500 bin ton ortasında tutmaya uğraş ettiklerini lisana getiren Atalay, “Bugünkü ihracat gayemiz 2 milyar dolar. Yakalamak için bütün çabamızı gösteriyoruz. İthalatımız ise yaklaşık 313 milyon dolar. Yaklaşık 1,3 milyar dolar artı veriyoruz, yani net ihracatçıyız.” tabirlerini kullandı.
Balık tüketim ölçülerine da değinen Atalay, kişi başı balık tüketiminin Avrupa ülkelerinde 24 kilogram, dünyada 14 kilogramken Türkiye’de ise 7,5 kilogram olduğunu söyledi. Atalay, “Bunun az olmasının farklı nedenleri var. Birincisi, kültürel olarak balıktan uzağız. Kıyı bölgelerinde balık tüketimi 30 kilogramın üzerine çıkıyor ancak İç Anadolu’ya, Doğu Anadolu’ya yanlışsız kaydıkça da gramla ölçülmeye başlıyor.” dedi.
Balıkçılık ve Su Eserleri Genel Müdürü Atalay, sürdürülebilir balıkçılık için gayret ederken 4 yılda bir yeniledikleri bildirilerle kuralların belirlendiğini tabir ederek, bu kesimdeki en kıymetli sıkıntılardan biri olan kaçak avcılar ve teknelere yönelik kontrollerde 600’e yakın kaçak avcılık yapan tekneye el konulduğunu kaydetti.
Türkiye’de toplam 18 bin balıkçı teknesinin bulunduğunu belirten Atalay, bunların yüzde 90’ının 12 metreden küçük, yüzde 10’unun ise 12 metreden büyük teknelerden oluştuğunu bildirdi. Atalay, “Bunlar, dünyanın her tarafına gidebiliyor, avcılık yapabiliyor. Yüzde 90’lık kesim balığın yaklaşık 10’unu yakalarken büyük tekneler yüzde 90’ını avlıyor.” dedi.
Balıkçı teknelerini elektronik olarak izlediklerini ve kurallara uymayanlara cezalar uygulandığını lisana getiren Atalay, “Bu yıl 113 bin kontrol yaptık. 4 bin 200 civarında cezai süreç ve 45-46 milyon liralık cezai müeyyide uyguladık.” tabirlerini kullandı.
Türkiye’de bu kesimde 2 bin 382 yetiştirici çiftlik bulunduğunu söyleyen Atalay, “Su eserleri yetiştiriciliğinde AB ülkeleri ortasında 2020 yılından itibaren birinci, dünyada 17’nci sıradayız. Levrek ve çipura yetiştiriciliğinde dünyada birinciyiz, gökkuşağı alabalığı yetiştiriciliğinde ise İran’dan sonra dünyada ikinci sırada yer alıyoruz.” değerlendirmelerinde bulundu.
100. YILA ÖZEL 100 MİLYON BALIK DENİZLERE BIRAKILIYOR….
Atalay, balıklandırma faaliyetleri yürüttüklerini de bildirerek, “2020 yılında 30 milyon balık bırakırken bu sene Cumhuriyetimizin 100’üncü yılına ithafen 100 milyon balığı denizlerimize ve iç sularımıza bırakıyoruz. Mersin balığı artık ülkemizde jenerasyonu tükenmiş bir balıktı, uzun yıllardır gözükmüyordu; 30 bin adedini markalayarak iç sularımız ile denizlerimize bırakıyoruz.” halinde konuştu.
Türk balıkçısının Moritanya’da da avlandığını hatırlatan Atalay, Türkiye’nin daldaki av gücünü milletlerarası sulara aktarması gerektiğine işaret etti.
Balıkçılık ve Su Eserleri Genel Müdürü Atalay, milletvekillerinin sorularını da yanıtladı.
Avcılık yapacak teknelere yeni ruhsat verilmediğine dikkati çeken Atalay, ruhsatların, taksi plakaları üzere yüksek meblağlara satıldığını anlattı.
Marmara’nın hassas bir deniz olduğunu lisana getiren Atalay, burada yalnızca midye yetiştiriciliğini teşvik ettiklerini bildirdi.
Atalay, balıkçı barınakları konusunda başarılı olamadıklarını, mevzunun 8 başka kanunda yer aldığını tabir ederek, “Bunun yasal bir altyapısının oluşturulması ve belirli bir sistematikle, ilgili kurumun sahiplendirilmesiyle çok daha yeterli pozisyona geleceğini biliyoruz.” dedi.
Öte yandan Atalay, bu kesim için Bakanlık yerine yüksek bütçeli ve güçlü bir genel müdürlük kurulmasını da önerdi.
Van Gölü’ndeki inci kefali için çalışma yaptıklarını anlatan Atalay, “Van Gölü’nde 25 bin ton inci kefali var. 12 bin tonu avlanabilir. Bunun üzerine çıkarsa avcılığı kesebiliyoruz. Yıllık 9 bin ton avlanıyor. Avcılık hasebiyle jenerasyonunu tehlikeye atan bir durum yok lakin kuraklık bir tehdit.” formunda konuştu.
AVCILIĞA YÖNELİK KOTA ÇALIŞMALARI GÜNDEMDE
Atalay, avcılığa yönelik kota uygulamasına ait de “Kota çalışmaları son derece süratli ilerliyor. Hamsiye, istavrite de kota getirmemiz gerekiyor. Bunun çalışmalarını yaptık. Dünya buna gidiyor. Kota getirildiğinde balık hem ederini bulacak hem de balıkçı kazanacak. Bugün hamsinin balıkçıdan çıkışı 15-20 lira lakin tezgahtaki fiyatı 100 lirayı buluyor. Hafta sonu ben 60 liradan aldım. Kota getirilmesi balık fiyatlarını da dengeleyecektir.” tabirlerini kullandı.
Balıkçı barınaklarının meseleleri konusunda iki kuruma rapor hazırlattıklarını anlatan Atalay, sıkıntıların bölge bölge değiştiğine dikkati çekti.
Balık tüketimini artırmak için Sıhhat ve Ulusal Eğitim bakanlıklarıyla çalışmalar yürüttüklerini belirten Atalay, öte yandan yetiştiricilik çiftliklerinin, mümkün olduğunca kıyıdan uzak alanlarda kurulmasını sağlamaya çalıştıklarını söyledi.