İSTANBUL (İGFA) – PwC tarafından gerçekleştirilen Global Risk Araştırması 2023’ün sonuçları açıklandı. Pandemi periyodundan bölgesel çatışmalara, jeopolitik risklerden teknolojik dönüşüme kadar son yıllarda hareketli bir süreç geçiren şirketler, bu kuvvetli pürüzleri aşma yolunda risk algılarını ve tercihlerini değiştiriyor. Araştırmada dal bazlı değişiklikler öne çıkıyor.
Araştırmaya nazaran perakende ve teknoloji üzere süratli tüketim bölümlerinde faaliyet gösteren şirketlerin riski fırsata çevirme mümkünlüğü daha yüksekken; kamu ve ilaç kesimi üzere sıkı düzenlemelere tabi kesimlerde bulunanlar riskten kaçınmaya odaklanıyor.
Risk ve kontrolün yanı sıra teknoloji, operasyon ve finans departmanlarından, ortalarında idare konseyi üyeleri ve CEO’ların da bulunduğu 67 ülkedeki 3910 işletme ve risk önderinin görüşlerini içeren araştırma, teknolojinin, aşağı istikametli riski daha tesirli bir halde azaltarak ve yöneterek şirketlerin bedellerini müdafaada nasıl giderek daha kıymetli bir rol oynadığını da ortaya koyuyor.
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ŞİRKETLERİN RİSK ALGISI NE İSTİKAMETTE?
Araştırmaya katılanların %54’ü dış faktörler ortasında yeni güç kaynaklarına geçişi en büyük fırsat olarak görüyor. Türkiye’deki yöneticilerde bu oran global ortalamanın üzerine çıkarak %64’e ulaşıyor. Buna rağmen global tabloda %47’lik bir kesim müşteri talep ve tercihlerindeki değişiklikleri takip ederken, Türkiye’de bu oran %35 ile sonlu kalıyor. Türkiye’deki risk beklentisinde tedarik zincirindeki bozulmalar da %29 ile genel düzeyin altında yer alıyor. Global sonuçlarda ise iştirakçilerin %42’si bu seçeneğin bir fırsattan fazla risk olduğunu düşünüyor.
Dünya genelinde iştirakçilerin %62’si risklerin beraberinde ortaya çıkan fırsatlara odaklanırken, Türkiye’deki şirketlerin risk idaresi yaklaşımının kıymet yaratmaktan fazla mevcut kıymeti muhafazaya odaklı olduğu görülüyor.
Son yılların en tesirli mega trendleri ortasında olan yapay zekâda ise dünya ortalaması ile Türkiye yakın seyrediyor. %60’lık bir kesim üretken yapay zekayı bir riskten çok fırsat olarak değerlendirirken Türkiye’de bu oran %55 düzeyinde.
PwC Türkiye Risk, Süreç ve Teknoloji Hizmetleri Başkanı Oktay Aktolun, araştırma sonuçlarının, Risk Öncüleri olarak tanımlanan ve tüm kesimlerde iştirakçiler ortasında en yeterli performansı gösteren %5’lik dilimin, risklerin içinde bulunan fırsatların peşinden gittiğini gösterdiğine dikkat çekiyor. Teknoloji kullanımının rolüne dikkat çeken Aktolun araştırmanın bulguları ile ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:
“Kurum çapında stratejik dayanıklılıkla desteklenen ve insan odaklı, teknoloji takviyeli bir yaklaşım olan bu öncülerin; riski yönetmek için, şirket içi grupların hünerlerini artırma ve gelişmiş analitik, varsayıma dayalı modelleme, siber güvenlik araçları ve buluttan daha fazla yararlanma mümkünlüğü başka şirketlere nazaran kıymetli ölçüde daha yüksek. Ayrıyeten, bu şirketler, üretken yapay zekâ üzere yeni teknolojileri bir riskten fazla fırsat olarak görmeye daha yatkınlar.”
RİSK LİSTESİNDE ENFLASYON VE SİBER RİSKLER ÖN PLANDA
Araştırmaya katılanların maruz kaldığı riskler sıralamasında siber riski geçebilen tek risk enflasyon; dijital ve teknoloji ile alakalı öbür riskler ise makroekonomik dalgalanmalarla çabucak hemen tıpkı sırada yer alıyor. Araştırmaya katılanların üçte biri, siber risklere maruz kalma seviyelerinin çok ya da çok yüksek olduğunu söylüyor. Risk idaresinden sorumlu bu başkanlar, sıralamada siber riski enflasyonun üzerinde sıralıyor. Lakin bu riskler şirketleri teknolojiye yatırım yapmaktan alıkoymuyor ve yaklaşık yarısı siber güvenlik araçları ile yapay zekâ, makine tahsili ve otomasyon teknolojilerine yatırım yapmayı planlıyor. Türkiye’den iştirakçilerin neredeyse yarısı da tıpkı bakış açısına sahip. Türkiye’den gelen cevaplara bakıldığında, enflasyon (%68) ve makroekonomik dalgalanma riskleri (%61), siber riskler () ile dijital ve teknoloji risklerinin () açık orta önünde yer alıyor.
Katılımcıların önümüzdeki 12 aylık devirde yüksek düzeyde ya da çok derecede maruz kalacaklarını düşündükleri tehditler ortasında enflasyon ve siber riskler başı çekmekle birlikte farklı hususlardaki telaşlar de dikkat çekiyor. Bunlar ortasında makroekonomik dalgalanma, dijital ve teknoloji kaynaklı riskler, iklim değişikliği, jeopolitik çatışmalar, sıhhatle ilgili riskler ve toplumsal eşitsizlik bulunuyor.
LİDERLER RİSKLERE YÖNELİK BAKIŞ AÇILARINI DEĞİŞTİRMEYE HAZIR
PwC Global Risk Araştırması 2023’e nazaran şirketler artık öncelikli olarak riskten kaçınmaya odaklanan reaktif bir yaklaşımı kaldıracak durumda değil. Araştırmaya katılan CEO’ların yaklaşık %40’ı, mevcut gidişatın devam etmesi durumunda, şirketlerinin önümüzdeki 10 yılda finansal olarak varlığını sürdüremeyeceğini düşünüyor. Risklere karşı sağlam olabilmek ve riskleri fırsata çevirebilmek için şirketlerin, iklim değişikliğinden jeopolitik risklere, makroekonomik dalgalanmalardan teknolojinin yıkıcı gücüne kadar tüm risklere bakış açısını değiştirmeleri gerekiyor.
Bu daima değişim ve belirsizlik ortamında, ahenk, değişim ve dönüşüm kabiliyeti, şirketlerin ayakta kalabilmesi ve sürdürülebilir büyümeyi yakalayabilmesi için kritik kıymet taşıyor. Riski değişim ve büyüme fırsatına çevirmek için teknolojinin ve datanın gücünden yeni biçimlerde faydalanırken, birebir vakitte şirket içinde çeşitli çok disiplinli yetenekler oluşturmak öncelikli bir şart haline gelmiş durumda.
PwC 2023 Global Risk Araştırması’na buradan ulaşılabiliyor.