Ukrayna tahılını Lübnan’a taşımak üzere Pazartesi günü Odessa Limanı’ndan Karadeniz’e açılan Sierra Leone bandıralı Razoni gemisi Çarşamba günü İstanbul’da yük denetimininin tamamlanmasının ardından Boğaz’ı geçti.
Milli Savunma Bakanlığından yapılan açıklamada, bir teftiş ekibinin yaklaşık 27 bin ton mısır taşıyan ve İstanbul açıklarında demirleyen gemide yaklaşık 90 dakika kontrol yaptığı belirtildi.
Denetleme ekibinde 22 Temmuz’da Türkiye, Rusya, Ukrayna ve BM arasında imzalanan “Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi’nin” tarafları yer aldı.
Denetçiler Türk sahil güvenliği eşliğinde iki tekneyle Razoni’ye taşındılar. Türk basını denetim ekibinde 20 kişinin bulunduğu bilgisini verdi.
Türkiye Savunma Bakanlığı sosyal medya hesabından denetime ilişkin görseller paylaştı.
Yaklaşık 90 dakikalık incelemenin ardından geminin geçişine izin verildi, denetçiler gemiyi terk ederken Razoni düdük çaldı.
Denetimler, gemide tahıl, gübre veya ilgili gıda maddelerinin taşındığından, silah veya benzeri maddelerin bulunmadığından emin olmak için yapılıyor.
Zelenskiy’den temkinli açıklama
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise Rus işgalinden bu yana ülkesinden gerçekleşen ilk tahıl ihracatıyla ilgili olumlu ama temkinli bir açıklama yaptı. Ukrayna lideri, Kiev’in harap olmuş ekonomisini kurtarmak için satılması gereken mahsulün bir kısmının nakledildiğini, daha fazla tahıl sevkiyatının gerçekleşip gerçekleşmediğini görmek için zamana ihtiyaç duyulduğunu söyledi.
Zelenskiy, “Türkiye ile ortaklaşa Birleşmiş Milletler sayesinde yakın zamanda tahıl teslimatı yapan ilk gemimiz oldu, ama hala bir şey yok. Ancak bunun devam edecek bir eğilim olmasını umuyoruz” dedi.
Ukrayna lideri aylık 5 milyar doları bulan bütçe açığını kapatabilmek için en az 10 milyon ton tahıl ihraç etmeleri gerektiğini sözlerine ekledi.
Zelenskiy, geçen ay imzalanan anlaşmaya rağmen Moskova’nın ihracatı engellemeye çalışabileceği konusunda da uyardı.
Gemiler limanda bekliyor
Razoni’nin denetimi geçtiğini doğrulayan Ukrayna Altyapı Bakanlığı, 17 geminin daha yüklü vaziyette Ukrayna limanlarından ayrılmak üzere izin beklediğini duyurdu.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Sözcüsü Stephane Dujarric ise 27 geminin yüklenmiş ve resmi işlemleri tamamlanmış halde Ukrayna’daki üç limanda beklediğini belirtti.
Tahıl yüklü gemiFotoğraf: OZAN KOSE/AFP/Getty Images
Önümüzdeki günlerde daha fazla geminin Ukrayna’dan ayrılması bekleniyor. Reuters haber ajansına konuşan ve ismi açıklanmayan üst düzey bir Türk yetkili, Ukrayna limanlarından günde üç geminin çıkış yapabileceğini belirtti.
Güvenli sevkiyat için koridor oluşturuldu
Rusya ve Ukrayna, savaş nedeniyle dünya çapında ortaya çıkan gıda güvenliği tehdidine karşın 22 Temmuz’da Türkiye ve Birleşmiş Milletler ile ayrı anlaşmalar imzalamıştı.
Ancak, Kiev ile Moskova arasında devam eden savaş ve güvensizlik, 120 gün sonra sona erecek olan anlaşmayı da tehdit ediyor.
Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş altıncı ayını doldururken, tahminlere göre Ukrayna’da 20 milyon ton tahıl, sevk edilemediği için depolarda tutuluyor.
“Tahılın büyük kısmı hayvan yemi”
Washington’daki Uluslararası Gıda Politikaları Araştırma Enstitüsü uzmanlarından David Laborde, Ukrayna’da biriken tahılın büyük kısmının hayvan yemi olduğunu ileri sürdü. Laborde, söz konusu tahılın sadece 6 milyon tonunun buğday olduğunu ve bunun sadece yarısının insan tüketimine elverişli olduğunu ifade ederek, Razoni’nin “tavuk yemi” taşıdığını kaydetti.
AFP,Reuters/TY,BK